jetta

Jetta Friseal

air a chlàradh le Andreas Wolff
air 10 An t-Iuchar 2007
ann an Camascross aig an taigh aice
mp3

Àite air an mp3 agus geàrr-chunntas:

00:00
- “Bha daoine a’ falbh às an àite gun Bheurla agus bha iad a’ fulang mòran dhuilgheadasan air sgàth sin... Agus bhiodh iad a’ cantail riutha fhèin, bidh mise cinnteach nach fulang an teaghlach agamsa mar seo. Chì mi gum bi Beurla aca!”
- A’ fàgail Slèite mar tè òg: air chall an Glaschu. “Agus thuirt i rithe fhèin: ‘Cha bhruidhinn mise Gàidhlig ris an teaghlach agam idir. Bidh mi cinnteach nach tachradh a leithid seo riutha.!’”

05:00
- Chaidh m’ athair dha na ceardaich sa Mhanachainn (bha e blàth an sin). Thuirt e rium: “The conversations there wouldn’t have disgraced Westminster!”
- Brot ceann caora

10:00
- A’ dèanamh “tripe” is “talking tripe”
- Faireachdainn coimhearsnachd
- Saobh-chràbhaidhean: “Bha iad an dùil duine aig an robh mi-rùn dhut. Bha – gu robh feadhainn dhiubh a thogadh am bainne fon a’ bhò. ... The cow would dry up.”

15:00
- “Gheibh am biast am miann ged nach fhaigh a h-anam tròcair!”: The beast is the bad woman – will get her wish, though her soul will not get salvation!”
- “A mhothaich sùil thu!” “Bha sin airson eagal a chur ort gun do làigh sùil ort.” Airson faighinn cuidhteas dhe droch shùil a’ làighe air beathach: “Bhiodh iad a’ cur uisge air airgead is ga dhortadh air a bheul. ...Bha an t-uisge sin mar gum biodh a’ dèanamh beannachadh. ...Cha chuala mi duine a-riabh a bha ga chreidsinn. Ach chuala mi gun robh leithid ga chreidsinn aon uair.
- Na sìthichean sa phàipear naidheachd an 1938

20:00
- Taibhsean: “Far a bheil feadhainn òga bidh an còmhnaidh rudan mar sin a’ tachairt!” Psychic phenomena
- Eaglaisean: “Bha miseanaraidhean ann agus, gus am biodh e soirbh dha na daoine an t-eaglais a ruigheachd bha eaglais thall is a bhos. Ach is e an t-eaglais àrd, mar gun canadh sibh, as a’ Chill Mhòr. Is fhada bhon a chuala sibh gu robh – ciamar a chuireas mi e – place of worship an sin, mus robh Crìostachd idir ann! ...Chaidh sinn gu eaglais sam bith.” Bha na h-eaglaisean a’ dèanamh sgoil Sàbaid còmhla.

25:00
- “Bha post-office aig m’ athair. Agus bha iad fosgailte a h-uile là den seachdain, sia là dhen seachdain agus uair a thìde là na Sàbaid. Air nam biodh daoine airson telegrams a chur. Is ann air a’ mhorse-code a bha na telegrams an uair sin. Bha general post-office a’ pàigheadh airson telegraph boy. Ach bha m’ athair a’ pàigheadh airson nighean a bhiodh ga chuideachadh. ...Mura biodh telegrams ann thigeadh iad a-staigh is bheireadh mo mhàthair breacast (sic) dhaibh uile. Agus nuair a dh’itheadh iad am breacast bha iad uile a’ coiseachd don Cnoc airson na seirbheis.”
(26:30) An Dà Shealladh: “Innse mi rud fìrinneach a thachair dha mo mhàthair. Nuair a bha mi, sinn beag bha mise car gearraineach aon oidhche. Agus cha robh mi a’ cadail is bha ise is m’ athair suas staidhre is bha sinne sìos. Agus thàinig i sìos agus làigh i air an leabaidh ri mo thaobh gus an tuiteann na mo chadail. Agus thuirt i gu robh i sin eadar cadail agus dùsgadh. Agus bha bràthair aice aig muir. Bha e a’ dol a-mach gu India aig an àm. Agus chunnaic i e is e na shuidhe air clach mhòr. Agus e bog fliuch bho a cheann gu a chasan. Agus thuirt e rithe: ‘Is e mate a rinn e!’ Is cha d’ thuirt e an còrr! Agus, ghabh i dragh uabhasach agus chaidh i suas an staidhre is dhùisg i m’athair. Agus thuirt e rithe, thuirt i ris dè thachair. ‘Och, ars esan, you have nightmares all the time!’ ‘Tha fios agam’ ars ise. Ach, b’e nightmare a bha seo idir. Cha b’ e trom-làighe a bh’ ann idir! Is e, uill, chan eil fhios dè bh’ ann. Ach, is cha robh an còrr mu dhèidhinn. Is thuirt – bha m’ athair, cha robh e a’ creidsinn ann an, san dà shealladh is rud mar sin. Uill, an ceann a dhà no trì sheachdainean fhuair iad fios gun deach a bràthair air tìr ann an Calcutta. Is nach fhacas riabh tuilleadh e. Agus seachdain, seachdainean às dèidh sin thill am bàta don Glaschu. Agus na seòladairean air a’ bhàta - a bha, an còmhnaidh còmhla ri piuthair - bràthair mo mhàthair, chaidh iad a’ choimhead air piuthair dhi a bha a’ fuireach an Glaschu. Agus, dh’ innse iad dhi mar a thachair. Thuirt iad rithe - gu robh mate air a’ bhàta. Bha iad uile mì-mhiosal air a’ mhate a bha seo. Agus aon là nuair a bha iad aig dock ann an Calcutta chaidh Donnchadh, bràthair mo mhàthair, agus am mate seo air tìr. Agus thill am mate is thuirt e gun do chaill e Donnchaidh as a’ - air an sràid chan eil fhios agamsa ciamar. Agus, bha fios aig na seòladairean – is e druncair a bh’ ann. Bha fios aig na seòladairean nach robh airgead aig a’ mhate. Ach, an dèidh sin bhiodh iad a’ faicinn gun robh airgead aige na phòcaid. Agus, bha iad cinnteach nan inntinn

30:00
gun tug e put dha Donnchadh agus gun deach e a-staigh dhan uisge. Agus gun d’ fhuair e an t-airgead aige. Agus, uill, cha bhi mòran ann an uair sin. Ach, is e mòran a bha sa bheagan aig an àm sin. Agus, bha e seachd bliadhna mus robh presumption of death ann. Agus am beagan airgead a bh’ aige chaidh e thoirt dhan teaghlach. Bhiodh m’ athair a’ cantail: ‘If your mother hadn’t come up and wakened me and she had told me afterwards I wouldn’t have believed her!’”

35:00
-“Bidh daoine a’ faicinn solas ann a’ sin.”

40:00
- Fuadach sa Mhanachainn ged a bha am màl air a phàigheadh: eviction! “Nuair a bha mi òg cha robh mi ag èisteachd.”

45:00
- Deichnear ag obair sa bhùth an Eilean Iarmain
- Na Klondykers
- Ag iasgachd le sulu

50:00
- Dannsa san sgoil agus sna sabhail: eightsomes, quadrilles, reels, foursomes

55:00
- Pension: còig no deich tasdan - Air an lot - Aspirin a’ fàs sa ghàrradh

1:00:00
- Taighean-tughaidh: “Bhiodh iad cruinn ann!” “Bha iad a’ fuireach beò cho fad ‘s a tha sinne. Ach bha mòran a’ caochladh nuair a bha iad òg le tinneasan...leis a’ chaitheamh.” “Bha m’ athair, bha e beò gun a’ cheud agus athair beò gu 96!”

1:05:00
- “Bha m’ athair 61 nuair a rugadh mi.”
- Similear crochaidh (air a dhèanamh à feadh) ann am meadhan an taigh-tughaidh
- The Skye Navy - Leanaibh diùlain às dèidh na comonaichidhean

1:10:00
- Trast (being) as a h-uile taigh
- A’ teagasg Ghàidhlig

1:15:00
- Chuireadh iad rann ri chèile: Dòmhnall Iseabail MacNeacail, 9 Camuschros

nah-uain

Uain òga an Armadail (dealbh le Andreas Wolff)

1:20:00
- A’ dèanamh òran: “Bheil fhios agad, oidhche shamhna, bhiodh iad - ri mì-mhodh air choreigin. Tha fios agad mu dhèidhinn oidhche shamhna?” “Tha.” “Agus is dochda gu slùdadh iad bàta gu mullach cnoc. Agus bodach ann agus thug iad am bàta aige gu suas gu Àrd Dhunall. Agus rinn iad an uair sin òran dha:
“Och, och is mar tha mi is caoidh a’ bhàta
A dh’fhalbh air bhoidse is gun mi na broinn
Is e Samhain bhrònach a bha seo dhomhsa.”

1:25:00
- Eireagan Shlèite: còin an Druim Fhèarna, mèirlich Heasta agus faochagan an t-Sràtha Westcoasters no teuchters is na genes

air ais