6. The article: Nouns with the Article

                 With the   Plurals
Noun    Meaning  article    with article

cù      dog      an cù      na coin
cat     cat      an cat     na cait
ceann   head     an ceann   na cinn
cnoc    hill     an cnoc    na cnuic
càrn    cairn    an càrn    na càirn
dùn     fort     an dùn     na dùin
duine   man      an duine   na daoine
dreas   bramble  an dreas   na dreasan
                            na drisean
dearc   berry    an dearc   na dearcan
damh    ox       an damh    na daimh
earb    roe      an earba   na h-earban
eala    swan     an eala    na h-ealan
gille   lad      an gille   na gillean
iolair  eagle    an iolair  na h-iolairean
làmh    hand     an làmh    na làmhan
làr     floor    an làr     na làir
long    ship     an long    na longan
loch    loch     an loch    na lochan
loth    filly    an loth    na lothan
laogh   calf     an laogh   na laoigh
ròn     seal     an ròn     na ròin
radan   rat      an radan   na radain
spòg    paw      an spàg    na spògan
toll    hole     an toll    na tuill
tarbh   bull     an tarbh   na tairbh
teine   fire     an teine   na teintean
teas    heat     an teas       -
sgeir   rock     an sgeir   na sgeirean
ubhal   apple    an ubhal   na h-ùbhlan
uaimh   cave     an uaimh   na h-uamhan

The verb "BI"

Present tense
Tha miI amTha sinnwe are
Tha thuthou artTha sibhyou are
Tha e, ihe, it, she is Tha iadthey are
Past tense
Bha miI wasBha sinnwe were
Bha thuthou wertBha sibhyou were
Bha e, ihe, it, she was Bha iadthey were

It will be necessary at this point, also, to know the present tense of the "Assertive Form" of the verb `to be'. It is as follows:

[Note: the following would normally nowadays be called "the copula" rather than being considered part of the same verb. - CPD]

SINGULARPLURAL
Is miit is IIs sinnit is we
Is thuit is thouIs sibhit is you
Is e, iit is he, it, she Is iadit is they

Examples

QUESTION FORMSANSWER FORMS
Dé tha seo?What is this?Is e seo cù.This is a dog.
Dé tha sin?What is that?Is e sin cat.That is a cat.

An e seo tarbh?Is e seo tarbh.
Is this a bull?This is a bull.
orChan e seo tarbh.
This is not a bull.

Am beil an cù aig an dorus?Tha an cù aig an dorus.
Is the dog at the door?The dog is at the door.
orChan eil an cù aig an dorus.
The dog is not at the door.

C'àite am beil an cù? *Tha an cù aig an teine.
Where is the dog?The dog is at the fire.

Prepositions

aig at ann an in (a) le with (a)
air on anns in (the) leis with (the)

Leughadh

Tha an cù aig an dorus. Tha an cat air an làr. Tha an eala air an loch. Tha an ròn air an sgeir. Tha ceann air an duine. Tha an laogh agus an tarbh anns an achadh. Tha dùn air cnac agus tha duine anns an dùn. Dé tha seo? Is e seo toll. Dé tha anns an toll? Tha luch anns an toll. C'àite am beil an loth? Tha an loth anns an stàbull. Tha an gille aig an dorus le laogh. An e sin an gille? Chan e sin an gille ach an duine. Tha làmhan air an duine, tha casan air an loth, agus tha spògan air cat. Dé tha sin? Is e sin gual. C'àite am beil an gual? Tha an gual anns an teine. Bha na gillean aig an lock. Bha long air an loch. An e sin an loch? Chan e sin an loch ach an sgeir. C'àite am beil an sgeir? Tha an sgeir anns an loch. Dé tha seo? Is e seo ubhal? C'àite am beil an ubhal? Tha ùbhlan air an truinnsear. Am beil an ròn anns an uaimh? Chan eil an ròn anns an uaimh. Am beil long air an loch? Tha. C'àite am beil an gille? Bha an gille air na cnuic leis na coin. C'àite am beil an eala? Tha an eala air an loch. Co chunnaic an iolair? Chunnaic an gille an iolair air an dùn.

Additional Words used in Reading:

achadh a field gual coal
luch a mouse ach but
stàbull a stable truinnsear a plate
Co? who? chunnaic saw
1996-01-15 CPD