7. The article: Nouns with initial B, P, F, M

Two groups: (A) Masculines; (B) Feminines

Group A

Article: am in singular; na in plural

bataa walking stickam batana bataichean
bailea townam bailena bailtean
balacha boyam balachna balaich
bòrda tableam bòrdna bùird
breaca troutam breacna bric
banna belt, a bandam bannna bannan
peanna penam peannna pinn
paipeira paperam paipearna paipeirean
maca sonam macna mic
maighstira masteram maighstirna maighstirean
mullacha topam mullachna mullaich
feara manam fearna fir
fàinnea ringam fàinnena fàinneachan

Group B

Article: a' in singular; na in plural

beana womana' bheanna mnathan
bròga shoea' bhrògna brògan
briogaisbreechesa' bhriogaisna briogaisean
pairca parka' phàircna pàircean
pìoba pipea' phìobna pìoban
màthaira mothera' mhàthairna màthraichean
meura fingera' mheurna meuran
frasa showeran fhras *na frasan
fiacaila toothan fhiacailna fiaclan
feòilfleshan fheòil-
fuilbloodan fhuil-

Note 1

All the nouns in Group A have the same form, with or without the definite article, in the nominative and accusative singular. The dative case is also the same as the nominative after a preposition followed by the indefinite article in English. e.g.:

on a table air bòrd at a town aig baile
on a paper air paipeir with a stick le bata

But when the preposition is followed by the definite article in English we have a different form in the dative case in Gaelic. e.g.:

on the table air a' bhòrd at the town aig a' bhaile
on the paper air a' phaipeir with the stick leis a' bhata

Note 2

In the case of F nouns, in both groups, after a preposition followed by the definite article we have similar forms in the dative case. e.g.:

A. with the man leis an fhear on the ring air an fhàine
B. with the tooth leis an fhiacail on the flesh air an fheòil

(Note the "fh's" - which are silent.)

Note 3

To translate the preposition "in" followed by the indefinite article we use "ann an". e.g. "Ann an dorus", "in a door". But before the labial consonants m, b, p, f, the final `n' of the preposition becomes `m', thus:

in a pot ann am poit not *ann an poit
in a town ann am baile not *ann an baile
in a ring ann am fàinne not *ann an fàinne

Note 4

In regard to the nouns in Group B - feminine nouns - we shall use in the Reading, at this stage at least, only such as have the same form in the nominative and dative.

Additional vocabulary for use in reading or conversation

Group A. - Nouns
bodach, an old man putan, a button
balla, a wall peitean, a vest
bàta, a boat poca, a bag
boineid, a bonnet maide, a stick
brochan, gruel bradan, a salmon
fuaim, a sound falt, hair
fraoch, heather
Group B. - Nouns
maighdean, a maiden bùth, a shop
maduinn, a morning piseag, a kitten
min, meal peighinn, a coin, a penny
poit, a pot buntàta, a potatoe
pòcaid, a pocket
Verbs in common use
bhuail, kicked thàinig, came
rinn, did or made fhuair, got
chuala, heard chuir, put
thilg, threw


Leughadh

Bha am bata aig an dorus. Tha am peann air a' bhòrd. Tha am paipeir air an làr. Bha am breac anns an loch. Tha falt air an fhear. C'àite am beil am maighstir? Tha am maighstir agus am balach anns a' bhaile. Chuir am balach am boineid air a' mhaide. Fhuair a' bhean na bradain anns a' bhùth. Chuir a' mhaighdean am breac anns a' phoit. Fhuair an gille a' bhriogais ann am poca. An e sin am poca? Chan e sin am poca ach a' phòcaid. Am beil an fheòil anns a' phoit? Chan eil, fhuair a' phiseag an fheòil air a' bhòrd. Rinn am balach fuaim leis a' bhata. Chuala am maighstir am fuaim. Thàinig am balach le boineid anns a' mhaduinn. C' àite am beil am brochan? Tha am brochan anns an truinnsear. Chuir am bodach am fraoch anns a' phoca, agus thàinig e leis a' phoca anns a' maduinn. Am beil pòcaid anns a' bhriogais? Chan eil, ach tha pòcaid anns a' pheitean. C' àite am beil am peitean? Tha e air a' mhaighstir agus chuir e na putain anns a' phòcaid. Am beil peighinn anns a' phòcaid. Rinn a' phìob fuaim. Chuala na fir am fuaim. Thilg a' bheann a' bhròg air an fhear.

Có a tha aig an dorus?Tha a' bhean aig an dorus.
Who is at the door?The woman is at the door.
Có rinn am fuaim?Rinn a' phìob am fuaim.
Who made the sound?The pipe made the sound.
Có bhuail am balla?Bhuail am balach am balla.
Who struck the wall?The boy struck the wall.
1996-01-15 CPD